استارین وب

​

 ​

نام علمی:

.salvia sclarea L

تیره:

Lamiaceae

این گونه مریم گلی از اوایل قرن بیستم فقط برای استفاده از گل های آن کشت می شد. این گل ها حاوی اسانس معطر خوشبویی هستند که در صنایع بهداشتی و آرایشی و نوشابه سازی کاربرد دارند. اسانس گل های این گیاه همراه با اسانس گل هایی نظیر اسطوخودوس و یاس، موارد استفاده متعدد و متفاوتی در صنایع مواد شیمیایی خانگی (نظیر عطر، ادوکلن، کرم، شامپو، صابون، لوسیون و اسپری های خوشبو کنند هوا و امثال آنها) دارد. این اسانس، خاصیت دارویی نیز دارد و به عنوان ماده ای ضد عفونی کننده و همچنین ماده ای که سبب مداوای ناراحتی های مربوط به سیستم عصبی می شود، مورد استفاده قرار می گیرد.

همه ساله، زمین های زراعی وسیعی در کشور های روسیه، بلغارستان، ایتالیا، فرانسه، اسپانیا و مجارستان، برای کشت این گیاه اختصاص می یابد.

گیاهشناسی

مریم گلی کبیر، گیاهی است علفی، دو ساله و بندرت سه ساله و به دو فرم مختلف مشاهده می شود؛ یکی پیرامیدالیس که از رشد و نمو سریعی برخوردار است و دیگری هیرسوتا که پوشیده از کرک های ضخیم است.

منشا این گیاه را مناطق شنی و خششک قفقاز، ایران و سواحل اروپایی مدیترانه گزارش کرده اند.

ریشه اصلی این گیاه طویل و مستقیم و طول آن بین 100 تا 130 سانتی متر است که انشعاب های فراوانی دارد. ساقه، مستقیم، ضخیم، چهارگوش، پوشیده از کرک و ارتفاع آن متفوات و بین 100 تا 150 سانتی متر است. این گیاه دارای برگ های طوقه ای بزرگ با سطحی نا صاف و برجستگی دار است. پهنای ان 10 تا 20 سانتی متر می باشد. برگ ها دمبرگ کوتاهی دارند. برگ های قسمت های تحتانی ساقه بزرگ هستند و به تدریج به طرف بالای ساقه کوچکتر می شوند. رنگ برگ ها نقره ای تیره است.

گل ها صورتی و بنفش یا سفید رنگ هستند که روس ساقه های گلدهنده که طول ان بین 40 تا 60 سانتی متر است، بر روی چرخه هایی قرار می گیرند. هر چرخه، شامل 3 تا 6 گل می باشد. گل های این گیاه نیز شهد آورند.

میوه سه مجهی از نوع کپسول، تخم مرغی شکل، به طول 2 تا 3 میلی متر و رنگ ان قهوه ای است. وزن هزار دانه، 4 تا 5 گرم است.

مقدار اسانس گل ها متغیر است و به شرایط اقلیمی محل رویش گیاه نظیر آب، نوع خاک و درجه حرارت بستگی دارد و بین 04/0 (چهار صدم) و  2/0 (دو دهم) درصد می باشد. برگ ها و ساقه های جوان نیز مقدار بسیار کمی اسانس دارند. استخراج اسانس به وسیله تبخیر با بخار صورت می گیرد. لینالیل استات از ترکیبات اصلی اسانس است که مقدار آن به شدت به زمان برداشت محصول بستگی دارد. از ترکیبات دیگر اسانس، می توان از اسکلاریول، لینالول، آلفا و بتا پینن، آلفا و بتا تویون، بورنئول و مقدار کمی میرسن و کامفور نام برد. بذر های همچنین حاوی 25 تا 30 درصد روغن می باشند.

مواد دیگری نظیر سینئول، رزین ها، مواد تلخ، اسید های تری ترپن، اسید اورسیولیک و تانن را نیز در اسانس این گیاه گزارش کرده اند.

چنانچه استخراج اسانس به روش شیمیایی صورت گیرد، مقدار اسکلاریول آن به مقدار 45% افزایش خواهد یافت.

بذر این گیاه، حاوی 25 تا 32 % درصد روغن است که در صنایع سرامیک سازی و چینی سازی، مورد استفاده قرار می گیرد. بذر های این گونه مریم گلی تا 4 الی 5 سال از قوه نامیه مناسبی برخوردارند، پس از 5 تا 6 روز جوانه می زنند و پس از 15 تا 20 روز سبز می شوند.

سرعت رشد این گیاه متوسط است. در سال اول رویش، فقط برگ های طوقه ای تشکیل می شوند. در سال دوم، پس از پشت سر گذاشتن دوره سرما، ساقه گل دهنده به وجود می آیند. معمولا اواخر بهار – اوایل تابستان (خرداد – تیر) اواین گل ها و در مدت 25 تا 27 روز همه گل ها ظاهر می شوند. چنانچه شرایط اقلیمی محل رویش گیاه مناسب باشد، پس از برداشت گل ها در اواسط پاییز (مهر ماه)، گیاهان مجددا به گل خواهند نشست که البته این گل ها مقدار کمتری از اسانس دارند. چنانچه گیاهان اوایل بهار کشت شوند، ممکن است  در سال اول رویش به گل بشینند (به ندرت و به مقدار بسیار کم گل خواهند داد).

میوه ها یکسان و در یک زمان نمی رسند و پس از رسیدن به اطراف ریزش می کنند.

برای خواندن ادامه مطلب اینجا کلیک کنید.

​